32 χρόνια από τη μέρα που σηματοδότησε μία ολόκληρη εποχή για τη ροκ
Σαν σήμερα, 24 Σεπτεμβρίου, η κυκλοφορία του Nevermind των Nirvana – 32 χρόνια από τη μέρα που σηματοδότησε μία ολόκληρη εποχή για τη ροκ
Ήταν μία ημέρα σαν και σήμερα, στις 24 Σεπτεμβρίου το 1991, 32 ακριβώς χρόνια πριν, όταν κυκλοφόρησε το σημαντικότερο ίσως άλμπουμ όλων των εποχών, το «Nevermind», των Nirvana. Το εξώφυλλο του παραμένει ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα μέχρι και σήμερα εξώφυλλα – άλλωστε έγραψε από μόνο του ιστορία.
Το άλμπουμ καθόρισε τα 90s και μέσα από τους Nirvana έγινε ευρύτερα γνωστό το ροκ είδος «grunge» και ο «ήχος του Σηάτλ». Λίγα μόλις χρόνια μετά, στις 5 Απριλίου 1994, ο τραγουδιστής της μπάντας, Kurt Cobain, δίνει τέλος στη ζωή του. Ήταν μόλις 27 χρονών.
Nevermind: Η ιστορία πίσω από την ηχογράφηση του άλμπουμ
Με παραγωγό τον Μπουτς Βιγκ, το άλμπουμ ηχογραφήθηκε στα Sound City Studios, στο Van Nuys, της Καλιφόρνια, και στα Smart Studios, στο Madison, του Ουϊσκόνσιν.
Τις ηχογραφήσεις είχε αναλάβει ο Κερτ Κομπέιν με κιθάρες Fender Stratocaster και Fender Jaguar, ενώ ο Κριστ Νοβοσέλιτς χρησιμοποίησε δύο μπάσα Gibson Ripper του 1976 και του 1979.
Ο Κριστ Νοβοσέλιτς και ο Ντέιβιντ Γκρολ, τέλειωσαν τις ηχογραφήσεις σε λίγες βδομάδες, ενώ ο Κομπέιν συνέχισε να περνάει γραμμές και ριφ κιθάρας, για αρκετές αργότερα.
Ο Κομπέιν δεν ήθελε να περάσει διπλά φωνητικά έχρι που ο παραγωγός Μπουτς Βιγκ, τον έπεισε λέγοντας του ότι το ίδιο έκανε και ο Τζον Λένον.
Το τελικό μιξάρισμα έκανε ο Άντι Ουόλας, ο οποίος ανέβασε τις στάθμες, φέρνοντας «μπροστά» τα ντραμς και τις κιθάρες σε σχέση με τη δουλειά του Μπουτς Βιγκ.
Η ιστορία του πιο διάσημου εξωφύλλου άλμπουμ
Για το σημαντικότερο ίσως και πιο διάσημο εξώφυλλο άλμπουμ πολλά έχουν γραφτεί. Δείχνει ένα μικρό γυμνό παιδάκι, τον Σπένσερ Έλντεν, να κολυμπά μέσα σε μια πισίνα πίσω από ένα δολάριο που είναι γαντζωμένο σε μια πετονιά.
Η ιδέα για το εξώφυλλο ήρθε όταν ο Κομπέιν και ο Γκρολ παρακολουθούσαν ένα ντοκιμαντέρ για τις γεννήσεις βρεφών στο νερό με τη μέθοδο Μπουαγιέ. Ο Κομπέιν αναζήτησε τότε ανάλογες εικόνες αλλά το κόστος ήταν πολύ μεγάλο.
Τελικά ο φωτογράφος Κερκ Γουέντλ έβγαλε την θρυλική λήψη του άλμπουμ που έμελλε να πουλήσει εκατομμύρια. «Νομίζω πήρα 1000 δολάρια – αυτό ήταν για όλα, συμπεριλαμβανομένης της αμοιβής για ένα έξτρα ναυαγοσώστη» ανέφερε ο φωτογράφος και περιέγραψε πως οργάνωσε την ιδιαίτερη φωτογράφηση.
Έστησε την κάμερά του σε ένα τριπόδι στον πυθμένα της πισίνας, ρύθμισε το πλάνο και το φως και ξεκίνησε. «Πρώτα κάναμε πρόβα με μια κούκλα. Στη συνέχεια πήραμε τον μικρό, του φυσήξαμε λίγο αέρα στο πρόσωπο και τον ακουμπήσαμε στο νερό» θυμάται ο Γουέντλ.
Στην πρώτη απόπειρα του μωρού κάτω από το νερό κατάφερε να πάρει πέντε λήψεις. Οι γονείς του βρίσκονταν συνέχεια πλάι στο μωρό και δοκίμασαν να επαναλάβουν τη βουτιά μια ακόμη φορά. «Αρχισε να κλαίει» σημειώνει ο φωτογράφος και εξηγεί πως κάπως έτσι σταμάτησαν τη φωτογράφηση. Είχε στο μεταξύ προλάβει να πάρει 25 λήψεις.
Πώς γεννήθηκε το πιο γνωστό τραγούδι του άλμπουμ
Το «Smells Like Teen Spirit» ήταν το τραγούδι που άνοιγε το άλμπουμ της ροκ μπάντας με το video clip με την μπάντα να τα «σπάει» σε ένα γυμναστήριο λυκείου γεμάτο ατίθασα νιάτα, να παραμένει εξίσου κλασικό.
Η ιστορία λέει πως η έμπνευση για τον τίτλο του «Smells Like Teen Spirit» ήρθε τυχαία, μάλιστα δεν είχε κάποια αρχική ανάμιξη ο Κερτ Κομπέιν.
Ήταν Αύγουστος του 1990, όταν η τότε φίλη του Κερτ Κομπέιν, Τόμπι Βάιλ, χάζευε τα ράφια ενός παντοπωλείου στην πόλη Ολύμπια της Ουάσινγκτον, με την επίσης μουσικό Κάθλιν Χάνα. Κάπου εκεί είδαν ένα αποσμητικό που λεγόταν «Teen Spirit» («Εφηβικό Πνεύμα»).
«Γελάγαμε μεταξύ μας γιατί το όνομα φαινόταν τόσο αστείο. Δηλαδή, ποιος ονομάζει «Εφηβικό Πνεύμα» ένα αποσμητικό; Πώς μυρίζει το εφηβικό πνεύμα; Σαν το ντουλάπι στο σχολείο; Σαν χόρτο μαζί με ιδρώτα; Σαν τη μυρωδιά όταν ξερνάς στα μαλλιά σου σε κάποιο πάρτι;» αναρωτιέται η Κάθλιν Χάνα, μιλώντας στο ραδιόφωνο Double J του ABC το 2016.
Όταν οι δυο τους έφτασαν το ίδιο βράδυ στο διαμέρισμα του Κερτ Κομπέιν, η Κάθλιν Χάνα πήρε ένα μαρκαδόρο και έγραψε στον τοίχο: «Kurt Smells Like Teen Spirit» («Ο Κερτ μυρίζει σαν εφηβικό πνεύμα»).
«Το πήρα σαν κομπλιμέντο. Νόμιζα ότι ήταν κάποια αντίδραση σε μία συζήτηση που είχαμε, αλλά μάλλον έλεγαν ότι μύριζα σαν αυτό το αποσμητικό. Δεν είχα ιδέα για την ύπαρξή του, το έμαθα μήνες μετά αφού κυκλοφόρησε το τραγούδι» σημείωσε ο Κερτ Κομπέιν σχετικά με μία προηγούμενη συζήτηση που είχαν οι τρεις του γύρω από την εφηβική επανάσταση και αν έβλεπε τον εαυτό του σαν φιγούρα που εμπνέει. Το απόσπασμα των δηλώσεών του έρχεται από το βιβλίο του 1993, «Come As You Are: The Story Of Nirvana».
Κάποια στιγμή, χωρίζουν ο Κερτ και η Τόμπι κι εκείνος απογοητευμένος και μπερδεμένος ξεκινάει να γράφει μία σειρά από νέα τραγούδια, πολλά από αυτά βιωματικά, γύρω από τις σχέσεις του και τις καταστάσεις που πέρναγε.
Ο Κερτ ζητάει την άδεια από την Κάθλιν να χρησιμοποιήσει το «Smells Like Teen Spirit» σαν τίτλο τραγουδιού. Η ίδια απορεί γιατί ήταν κάτι που έγραψε μεθυσμένη για πλάκα και φυσικά του δίνει το οκ με χαρά.
Τα υπόλοιπα είναι ιστορία, με τα υπόλοιπα μέλη της μπάντας αλλά και η δισκογραφική να μην θέλουν αρχικά να είναι αυτό το πρώτο και βασικό single του άλμπουμ, αλλά «πέρασε» η γνώμη του Κερτ Κομπέιν.
Μετά την κυκλοφορία του video clip, το «Smells Like Teen Spirit» μπήκε στο πάνθεον με τα πιο επιτυχημένα τραγούδια όλων των εποχών.
Nevermind: «Ο λανθασμένος» τίτλος που πυροδότησε την έκρηξη στα τσαρτς
Ο γενικός τίτλος του άλμπουμ «Nevermind», είναι επίτηδες λάθος γραμματικά, ως μια λέξη, αλλά παραπέμπει σαφώς στο εμβληματικό άλμπουμ «Never Μind the Bollocks, Here's the Sex Pistols», των Sex Pistols, ένα από τα αγαπημένα του Κερτ Κομπέιν.
Μέσα σε λίγους μήνες, το άλμπουμ έφτασε πολύ ψηλά στα τσαρτς, φτάνοντας στο «Νο 1» του Billboard, στις 11 Ιανουαρίου του 1992 και εκθρονίζοντας το άλμπουμ «Dangerous», του Michael Jackson.
Τελικά το άλμπουμ πούλησε 30.000.000 κομμάτια παγκοσμίως, ενώ το 2004, η Βιβλιοθήκη του Αμερικανικού Κογκρέσου το περιέλαβε στην ιστορική δισκοθήκη της, όπου συλλέγονται «πολιτισμικές, ιστορικές και αισθητικά σημαντικές ηχογραφήσεις» του αμερικανικού έθνους.